Quản lý và sử dụng đất đai của doanh nghiệp nhà nước: Bài học từ sai phạm tại dự án Vinafood II

I. Sai phạm tại dự án Vinafood II – Hồi chuông cảnh tỉnh trong quản lý đất công

Vụ việc sai phạm tại Tổng Công ty Lương thực miền Nam (Vinafood II) liên quan đến chuyển nhượng trái phép khu đất 132 Bến Vân Đồn, TP HCM, gây thiệt hại 113 tỷ đồng cho ngân sách nhà nước, đã làm dấy lên nhiều lo ngại về thực trạng thất thoát tài sản công trong quản lý đất đai của doanh nghiệp nhà nước.

Sai phạm này bao gồm:

• Chuyển nhượng đất công không đúng quy định, vi phạm nguyên tắc đấu giá, đấu thầu bắt buộc.

• Định giá thấp hơn giá trị thực tế, gây thiệt hại lớn cho Nhà nước.

• Hợp tác với tư nhân thiếu minh bạch, không tuân thủ quy trình pháp lý khi góp vốn bằng lợi thế đất đai.

Câu hỏi đặt ra là pháp luật quy định như thế nào về việc quản lý và sử dụng đất công của doanh nghiệp nhà nước? Doanh nghiệp cần tuân thủ điều gì để tránh rủi ro pháp lý?

________________________________________

II. Quy định pháp luật hiện hành về quản lý và sử dụng đất đai của doanh nghiệp nhà nước

1. Luật Đất đai 2024 – Quy định về sử dụng đất của doanh nghiệp nhà nước

Luật Đất đai 2024, có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, đưa ra những quy định chặt chẽ nhằm kiểm soát việc quản lý đất đai của doanh nghiệp nhà nước, đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và tránh thất thoát tài sản công.

• Nguyên tắc sử dụng đất phải đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả, đúng mục đích và tránh lãng phí tài sản công.

• Bắt buộc đấu giá quyền sử dụng đất công khi thực hiện giao đất, cho thuê đất, tránh tình trạng chuyển nhượng trái phép như vụ Vinafood II.

• Doanh nghiệp nhà nước chỉ được sử dụng đất theo mục đích được giao, không được tự ý chuyển nhượng, cho thuê lại khi chưa có sự chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền.

• Chế tài xử lý vi phạm khi doanh nghiệp nhà nước sử dụng đất sai mục đích, gây thất thoát tài sản công, có thể dẫn đến thu hồi đất hoặc xử lý trách nhiệm cá nhân liên quan.

2. Luật Quản lý, sử dụng tài sản công 2017 – Nguyên tắc sử dụng đất công

Luật Quản lý, sử dụng tài sản công quy định rõ các nguyên tắc và trách nhiệm của doanh nghiệp nhà nước khi sử dụng đất đai:

• Tài sản công phải được quản lý công khai, minh bạch, tránh thất thoát, lãng phí.

• Doanh nghiệp nhà nước không được tự ý cho thuê, liên doanh, liên kết đất công, trừ khi có sự phê duyệt của cơ quan có thẩm quyền.

• Nếu doanh nghiệp không còn nhu cầu sử dụng đất, phải báo cáo cơ quan quản lý để thực hiện thu hồi hoặc điều chuyển, không được tự ý chuyển nhượng như vụ Vinafood II.

3. Luật Đấu thầu 2023 – Đấu giá, đấu thầu đất công bắt buộc

• Khi doanh nghiệp nhà nước muốn chuyển nhượng, hợp tác kinh doanh trên đất công, phải thực hiện đấu giá hoặc đấu thầu công khai để chọn nhà đầu tư đủ năng lực.

• Yêu cầu đấu giá, đấu thầu minh bạch nhằm tránh thất thoát tài sản nhà nước và đảm bảo cạnh tranh công bằng.

4. Chế tài xử lý vi phạm trong quản lý đất công

• Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017): Xử lý hình sự các hành vi gây thất thoát tài sản nhà nước trong quản lý đất đai.

• Nghị định 91/2019/NĐ-CP: Xử phạt hành chính lên đến 1 tỷ đồng đối với hành vi vi phạm trong quản lý, sử dụng đất công.

________________________________________

III. Khuyến nghị cho doanh nghiệp nhà nước để tránh sai phạm

Dựa trên quy định pháp luật và bài học từ vụ Vinafood II, doanh nghiệp nhà nước cần:

• Sử dụng đất công đúng mục đích, không tự ý thay đổi mục đích sử dụng.

• Tuân thủ quy trình đấu giá, đấu thầu khi chuyển nhượng hoặc cho thuê đất công.

• Định giá đất công theo giá thị trường, tránh thất thoát tài sản nhà nước.

• Công khai, minh bạch thông tin sử dụng đất, báo cáo định kỳ với cơ quan quản lý.

• Tăng cường kiểm tra nội bộ và giám sát việc quản lý đất công để ngăn ngừa vi phạm.

________________________________________

IV. Kinh nghiệm và dịch vụ tư vấn pháp lý của chúng tôi

Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp lý về bất động sản và tài sản công, nhóm chuyên gia của chúng tôi đã từng tham gia:

✔️ Xây dựng chính sách pháp luật liên quan đến bất động sản, trong đó có quản lý và sử dụng đất công.

✔️ Thanh tra, kiểm tra nhiều dự án lớn trên cả nước, giúp phát hiện và xử lý các vi phạm về đất đai.

✔️ Tư vấn cho doanh nghiệp nhà nước và tư nhân trong các vấn đề pháp lý liên quan đến đấu giá đất công, hợp tác đầu tư trên đất công, và tranh chấp tài sản công.

Dịch vụ của chúng tôi bao gồm:

🔹 Tư vấn quy trình đấu giá, đấu thầu quyền sử dụng đất theo đúng quy định.

🔹 Hỗ trợ doanh nghiệp quản lý và sử dụng đất công minh bạch, tránh rủi ro pháp lý.

🔹 Giải quyết tranh chấp, khiếu kiện liên quan đến tài sản công.

________________________________________

V. Kết luận

Vụ sai phạm tại Vinafood II là bài học lớn cho doanh nghiệp nhà nước trong quản lý đất công. Việc tuân thủ pháp luật, đảm bảo sử dụng đất công đúng mục đích, thực hiện đấu giá minh bạch và công khai thông tin sẽ giúp doanh nghiệp tránh vi phạm, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản công.

Nếu doanh nghiệp của bạn cần tư vấn pháp lý về quản lý đất đai, đấu giá quyền sử dụng đất hoặc xử lý tranh chấp tài sản công, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được hỗ trợ hiệu quả!